Het vijfkrachten model is ontwikkeld door een Amerikaanse professor aan de Harvard Business School Michael Porter. De vijf krachten bepalen de Meso omgeving van een organisatie en hebben in tegenstelling tot de Macro factoren direct invloed. Met het vijfkrachtenmodel is men in staat om de aantrekkelijkheid van de markt te bepalen.
Uitleg Vijfkrachten model
Leveranciers
De macht van de leveranciers bepaalt hoe sterk de onderhandelingspositie van een organisatie is. De onderhandelingspositie speelt een belangrijke rol in de marktaantrekkelijkheid. Het heeft invloed op de prijsstelling, kwaliteit en continuïteit van de organisatie.
• Zijn er veel of weinig leveranciers in de actief op de markt? Veel leveranciers moeten concurreren met elkaar, terwijl weinig leveranciers veel meer invloed kunnen uitoefenen.
• Welke invloeden hebben de leveranciers?
• Is het overstappen naar andere leveranciers verbonden aan hoge kosten?
• Is het product of de dienst gestandaardiseerd?
• Is het mogelijk om het product of de dienst zelf te produceren?
Afnemers
De macht van de afnemers bepaalt ook hoe sterk de onderhandelingspositie van een organisatie is.
• Is de omzet gelijk verdeeld over de afnemers, of zijn er key-accounts waar de organisatie van afhankelijk is?
• In welke mate is iedere afnemer afhankelijk van de eigen organisatie?
• Kunnen afnemers eenvoudig overstappen naar een andere leverancier? Zijn er kosten verbonden aan het overstappen?
• Is er sprake van een collectief koopcontract bij afnemers of leveranciers?
• In welke mate is het product homogeen of heterogeen?
Verkrijgbaarheid van substituten en complementaire goederen
Is de markt verzadigd met veel substituten of complementaire goederen? Dit kan nadelig zijn voor de marktaantrekkelijkheid. Zeker als de substituten een duidelijke prijs-prestatieverhouding met zich mee brengen. Een prijsverhoging van een bepaald goed zal automatisch een afzetstijging van een vervangingsmiddel teweeg brengen. Een kop koffie zal door sommige consumenten als substitutiegoed voor een kop thee. Als de prijs van koffie stijgt, zal automatisch de het gebruik van thee toenemen.
Andere voorbeelden van substituten zijn:
• Coca-Cola v Pepsi-Cola
• Coca-Cola v Fanta
• Vulpennen v balpennen
• Kleurpotloden v kleurstiften
• Macintosh v Windows
Dreiging van nieuwe toetreders
De dreiging van nieuwe toetreders wordt bepaald door de mate waarin het mogelijk is om als nieuwkomer een markt te betreden. De ondernemer moet zich afvragen met welk gemak nieuwe toetreders kunnen beginnen met de verkoop of productie van eenzelfde product.
• Is er veel of weinig kapitaal nodig om de markt te betreden? Een ziekenhuis moet veel investeren in apparatuur, terwijl een webdeveloper met één computer aan de slag kan.
• Is er veel of weinig kennis nodig om de markt te betreden?
• Zijn er hoge kosten verbonden aan het omschakelen naar andere producten? Kunnen bedrijven snel het product maken wat jij ook produceert?
• Is het moeilijk, dan wel onmogelijk om met gevestigde merken te concurreren?
• Genieten bestaande aanbieders van schaalvoordelen, waardoor ze lagere kosten maken?
Interne concurrentie
De interne concurrentie bestaat uit de huidige aanbieders op de markt. Deze aanbieders zullen de toekomstige concurrentie vormen in de nieuwe markt. Er kan bijvoorbeeld een hevige concurrentiestrijd zijn, of er is helemaal geen concurrentie, waardoor een monopolie positie bemachtigd kan worden.
• Is de bedrijfsgrootte vergelijkbaar of zijn er duidelijke marktleiders?
• Is er sprake van hevige concurrentiestrijd op gebied van bijvoorbeeld prijs of communicatie, zoals in de telefoniebranche?
• Bestaat er veel verschil tussen de geleverde producten?
• Bestaan er hoge uitstapdrempels?
Voorbeeld Vijfkrachten model
Het uitgewerkte voorbeeld vijfkrachten model is geschreven als onderdeel van een marketingplan voor een bedrijf dat mobiliteitsoplossingen biedt op de zakelijke markt.
Bedreiging van nieuwe toetreders
De bedreiging van nieuwe toetreders is vrij groot. De toetredingsdrempel is laag, omdat niet veel kapitaal en kennis nodig is om de fietsverhuurmarkt te betreden. Er is geen sprake van schaalvoordelen en ook het distribueren van de diensten met bijbehorende producten in gangbare verkoopkanalen kost nieuwe toetreders weinig geld en moeite. Bovendien houdt de overheid zich veel bezig met fietsstimulering in het kader van duurzame mobiliteit en maakt dit de markt relatief aantrekkelijk.
Bedreiging van substituutproducten en -diensten
De bedreiging van substituutproducten is van gemiddelde grootte. Er zijn veel nieuwe technologieën ontwikkeld op het gebied van duurzame mobiliteit. Voorbeelden hiervan zijn de elektrische auto en scooter. Maar het openbaar vervoer kan ook als substituutproduct gezien worden. Ondanks de goede prijs-waardeverhouding van deze verschillende substituutproducten kunnen de omschakelingskosten hoog uitvallen. De bedreiging van substituutdiensten is erg groot, omdat afnemers gemakkelijk en snel kunnen overschakelen naar een andere dienst op het gebied van duurzame mobiliteit en daarmee fietsstimulering. De omschakelingskosten hiervoor voor de afnemer zijn meestal erg laag en soms zelfs nihil.
Onderhandelingspositie van afnemers
De onderhandelingspositie van afnemers is erg groot, omdat in verhouding tot de omzet van de verkoper er ‘grote hoeveelheden’ worden gekocht door de afnemers. Bedrijven willen er óf niets van weten óf staan volledig achter de stimulering van fietsgebruik en zullen er dan ook in investeren. Afnemers hebben er dus veel belang bij. Ook de overstapkosten hiervoor zijn laag.
Onderhandelingspositie van leveranciers
De onderhandelingspositie van de leveranciers is gering. Zo is het bedrijf in beperkte mate afhankelijk van haar leveranciers en kan gemakkelijk overstappen naar een andere leverancier. De E-bikes worden namelijk niet op maat gemaakt en ook de samenstelling van het assortiment van het bedrijf verandert vaak. Ook het belang van de bedrijfstak voor de leveranciers is erg groot.
Rivaliteit tussen bestaande organisaties (de concurrentie)
Zoals u al heeft gelezen heeft het bedrijf het monopolie. Dat lijkt onwaarschijnlijk, aangezien het hier om een aantrekkelijke markt gaat. Toch is er geen enkele organisatie die hetzelfde doet als het bedrijf. Dit is tevens te verklaren door het feit dat het bedrijf een zeer jong bedrijf is de markt ook nog in zijn kinderschoenen staat. Wel kan uit dit model geconcludeerd worden dat de kans groot is dat het bedrijf op korte termijn concurrentie gaat ondervinden.
Dit delen:
- Click to email a link to a friend (Wordt in een nieuw venster geopend)
- Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend)
- Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend)
- Klik om op Pinterest te delen (Wordt in een nieuw venster geopend)
- Klik om te delen met Twitter (Wordt in een nieuw venster geopend)
- Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend)